Het is onvoorstelbaar: ze kwamen in hoge schulden van tienduizenden euro’s, verloren hun baan of bedrijf, of raakten zelfs dakloos . Allemaal gevolgen van de toeslagenaffaire. Maar naast het feit dat de rekeningen voor de gedupeerden onbetaalbaar werden, heeft dit ook gevolgen voor de mentale gezondheid van slachtoffers.
Discriminerend algoritme
Tussen 2004 en 2019 zijn duizenden ouders de dupe geworden van een algoritme dat fraude bij de Belastingdienst zou moeten bestrijden. Zij werden slachtoffer van etnische profilering en moesten onterecht tienduizenden euro’s terugbetalen aan de Belastingdienst. Uit nadere inspectie van Justitie en Veiligheid bleek dat ouders zoveel geld moesten terugbetalen dat dit voor vrijwel alle gezinnen onbetaalbaar was. Doordat er geen rekening werd gehouden met de omstandigheden van deze gezinnen kwamen zij in bestaansonzekerheid of zelfs armoede terecht.
Stress en angst
De financiële gevolgen van de affaire zorgden voor veel stress bij de gedupeerden. Velen ervoeren angst om nog verder in de schulden te raken of om hun kinderen kwijt te raken aan jeugdzorg, wat in sommige gevallen ook echt is gebeurd. Onderzoek van het Trimbos-instituut laat zien dat gedupeerden een verhoogd risico hebben op angststoornissen, depressies en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dit had ook directe gevolgen voor de kinderen van gedupeerden: zij groeiden op in een omgeving van financiële onzekerheid en chronische stress, wat hun mentale en emotionele welzijn negatief beïnvloedde.
Bureaucratische strijd en wantrouwen
Daarnaast duurde het voor veel ouders jaren voordat zij erkenning en compensatie kregen. De complexe bureaucratische procedures en lange wachttijden versterkten het gevoel van machteloosheid en wantrouwen richting de overheid. Voor sommige gedupeerden leidde dit tot suïcidale gedachten en diepe psychische problemen, waardoor niet alleen financiële compensatie nodig was, maar ook uitgebreide psychologische hulp.
De toeslagenaffaire was niet alleen een financiële ramp, maar ook een psychologisch trauma voor duizenden gezinnen. Ondanks compensatieregelingen blijft het voor veel slachtoffers een langdurig en pijnlijk proces om hun leven weer op te bouwen. Voor een volledig herstel zijn niet alleen financiële compensatie, maar ook psychologische hulp en maatschappelijke ondersteuning nodig.
